VẨY ỐC

• Còn có tên là xộp xộp, trâu cổ, vẩy ốc, bị lệ, bị lệ thực.
• Tên khoa học Ficus pumila L.
• Thuộc họ dâu tằm Moraceae.
• Tên tiếng Trung: 薜荔 (Bệ lệ）

>> MÔ TẢ 

Cây sộp là một loại cây leo trên đá, hoặc trên các cây cổ thụ lớn, có thể dài tới 5-10m. Đường kính thân có thể lên tới 1cm, vỏ thân xù xì có từng đốt dài ngắn không đều. Ở đốt mọc ra các rễ, có hai loại cành, những cành không mang hoa có lá nhỏ, dài 0.6-2.5cm, hình như vẩy ốc do đó còn có tên vẩy ốc. Cành mang hoa có lá to và dày, dài 2.5-10cm, rộng 1.5-4cm, mép nguyên, mặt lá ráp. Thân và lá non khi bẻ có nhựa mủ trắng. Hoa nhiều, đơn tính, đế hoalõm. Quả thực ra là một loại quả giả vì cấu tạo bởi một đế hoa lõm hình chén, miệng khép kín, ở giữa có một lỗ thủng con, quả dài độ 4cm, đường kính độ 3cm. Trong quả giả có nhiều hạt, hạt có màu lục, lúc chín có màu đỏ, có nhiều nhựa mủ trắng. Mùa quả tháng 8-9.

>> PHÂN BỐ, THU HÁI VÀ CHẾ BIẾN

Cây mọc hoang ở các tỉnh ở Việt Nam, đồng bằng cũng như miền rừng núi. Cây xộp cho các vị thuốc sau.

• Quả: Bị lệ thực, lương phấn quả, vương bất lưu hành Fructus Fici Pumilae là quả bổ dọc phơi khô. Có khi nhúng vào nước sôi một phút rồi mới phơi khô cho dễ bảo quản hơn.
• Cành mang lá phơi khô, bị lệ lạch thạch đằng

>> BỘ PHẬN DÙNG 

Lá thân (Còn gọi là Bị lệ lạc thạc đằng) và quả (Vương bất lưu hành) đều được dùng làm thuốc, nhiều nơi còn dùng cả nhựa cây.

>> THÀNH PHẦN HÓA HỌC 

• Trong vỏ quả có tới 13% chất Gôm. Thủy phân chất gôm này cho glucoza, frucoza và arabinoza.

• Trong thân và lá có một ít ancaloit

 >> CÔNG DỤNG  

Quả xộp là một vị thuốc bổ, chữa được di tinh, liệt dương, đau lưng,  lị lâu ngày, thoát giang, tắc tia sữa.

>> LIỀU DÙNG 

Ngày uống 3-6g. có thể uống tới 20-30g dưới dạng sắc hoặc chế thành cao mà ăn

>> ỨNG DỤNG LÂM SÀNG 

• Chữa mụn nhọt, thông đại tiểu tiện, tiêu độc, lợi sữa.

Ngày dùng 8-16g dưới dạng thuốc sắc hoặc nấu cao

• Trị đau xương, nhức mình mẩy:

Cao quả Xộp: Quả Xộp thái nhỏ nấu với nước bỏ bã cô đặc thành cao, ngày uống 5 – 10g, trị các chứng đau xương ở người già, còn có tác dụng điều kinh giúp tiêu hóa.

• Trị di tinh liệt dương:

Rượu cây Xộp: Cành lá phơi khô 100g, Đậu đen 50g, cho vào 250ml trong 10 ngày lọc rượu uống. Khi uống có thể pha thêm đường làm thuốc bổ. Đối với người di tinh liệt dương uống mỗi ngày 10 – 30ml rượu.